پیس میکر یا ضربان ساز
زندگی روزمره با پیس میکر یا ضربان ساز
افراد زیادی در سراسر جهان با پیس میکر زندگی فعال خود را سپری می کنند. اکنون که شما یک پیس میکر دارید، حتماً می خواهید بدانید پیس میکر چیست؟ چگونه در بدنتان کار گذاشته می شود و آیا تأثیری بر زندگی شما دارد یا خیر؟ در این کتابچه اطلاعاتی در مورد قلب و عملکرد پیس میکرها و تداخلات احتمالی با وسایل الکتریکی مطرح خواهد شد. اگر سئوالات بیشتری غیر از موارد ذکر شده دارید از پزشک معالج
خود بپرسید.
قلب و پیس میکر طبیعی
قلب عضله تو خالی و پرکاری است که با اندازه کوچک خود مسئول گردش خون در بدن است در اثر این گردش خون است که سلولها و بافتهای اعضای مختلف بدن اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز خود را دریافت مینمایند و مواد زائد خود را جهت دفع به خارج از بدن توسط اعضایی چون ریه ها و کلیه ها به گردش خون تحویل می دهند.
قلب دارای ٤ حفره است ۲ حفره بالایی دهلیز و دو حفره پایینی که بطن نامیده میشوند بین دهلیزها و بطنها دریچه هایی است که یک طرفه عمل میکنند و جریان خون را از دهلیز به بطن هدایت می کنند.
انقباض قلب خودکار بوده، تحریک الکتریکی توسط یک گروه تمایز یافته سلولی در دهلیز راست ایجاد میشود. اگر اشکالی در تولید تحریک الکتریکی یا مسیر هدایت این تحریک به ماهیچه قلب به وجود آید ممکن است باعث کند یا تند شدن ضربان قلب و یا بی نظمی آن شود.
کاهش تعداد انقباضات قلب موجب حالت خستگی می گردد. این حالت به خصوص به هنگام حرکات و تمرینات جسمانی مثل بالا رفتن از پله و دویدن و درد احساس میشود و معمولاً همراه تنگی نفس و سرگیجه بوده و اگر درمان نشود یا تعداد ضربان به شدت کاهش یابد حالت غش و ضعف را به دنبال خواهد داشت.
علایم برادی کاردی کاهش تعداد ضربان قلب
. خستگی مفرط
. تنگی نفس با حداقل فعالیت)
- سنکوپ از حال رفتن
تعداد نبض کمتر از ۵۰ ضربه ( غالباً کمتر از ٤٠)
سبکی سر – سیاهی رفتن چشم ها
پزشک با بررسیهای مختلفی مثل نوار قلب، هولتر ضربانات قلب و بررسیهای الکتروفیزیولوژیک نیاز به نصب پیس میکر ضربان ساز را می تواند ارزیابی کند.
چگونگی علمکرد پیس میکر
پیس میکر دستگاهی است که با استفاده از نیروی باتری ریتم قلب شما را تنظیم میکند گاه ضربان سازها در افرادی کار گذاشته میشوند که گره سینوسی – دهلیزی آنها بسیار آهسته کار می کند که این مورد در اثر کهولت سن بیماری قلبی و یا استفاده از برخی داروهای قلبی رخ میدهد. در این حالت اگر گره سینوسی دهلیزی، تحریک الکتریکی را شروع ننماید، ضربان ساز جایگزین آن میشود. در گروه دیگری از بیماران که نیاز به پیس میکر دارند افراد مبتلا به بلوک قلبی که راههای عصبی قلبشان مسدود می باشد هستند این دستگاه در این موارد جایگزین مسیر بلوک شده می شود. امروزه ضربان سازها نه تنها باعث شروع فعالیت قلب میشوند و قلب را وادار به تپش مینمایند بلکه با توجه به نوع فعالیت شما سرعت انقباض قلب را نیز تنظیم می نمایند یعنی درست همان کار قلب طبیعی را انجام می دهند.
پیس میکر یا ضربان ساز وسیله ای به اندازه یک ساعت مچی مردانه می باشد که در داخل خود دارای یک باتری و یک مولد الکترونیکی میباشد. این دستگاه برای تشخیص این که آیا میزان ضربان قلب شما در یک محدوده قابل قبول است، برنامه ریزی میشود. اگر میزان ضربان قلب قابل قبول نباشد، ضربان ساز پیام الکتریکی تولید میکند تا قلب با سرعت قابل قبولی انقباض نماید.
پیس میکرهای قلبی از سه قسمت اساسی تشکیل یافته است:
ژنراتور پیس میکر قاب فلزی ظریفی دارد و شامل باتری و مدارهای الکترونیکی است. معمولاً باتریها از نوع لیتیوم هستند که عمر طولانی دارند این ضربان سازها ضربان قلب را تجزیه و تحلیل میکنند و در صورت نیاز یک تحریک نامحسوس با ولتاژ پایین برای تنظیم ضربان قلب ارسال میکند. لید یا لیدهای پیس میکر یک یا دو و یا سه رشته سیم که مسئول هدایت تحريكات الکتریکی بوده و مجهز به سیمی است از جنس آلیاژ نیکل با پوششی عایق است که بسیار محکم و قابل انعطاف بوده و در برابر حرکات بدن ثابت و پایدار می ماند. الکترود که از جنس پلاتین بوده و دارای ساختمان خاصی است. از طریق این الکترودها جریانات الکتریکی صادره از ژنراتور پیس میکر به عضله قلب رسیده و باعث انقباض آن می گردد.
انواع پیس میکر
تک حفره ای یک لید در داخل دهلیز راست یا بطن راست گذاشته می شود. دو حفره ای یک لید در داخل دهلیز راست و یک لید در داخل
بطن راست گذاشته می شود. سه حفره ای یک لید در داخل دهلیز راست و یک لید در داخل بطن راست و لید سوم از طریق سیستم وریدی قلب ( سینوس کرونر روی بطن چپ گذاشته میشود.
طول عمر پیس میکر
طول عمر پیس میکر وابسته به عوامل متعددی است که از آن جمله میتوان به برنامه ریزی انجام شده ضربانات قلبی بیمار تعداد حفره های پیس شده و میزان انرژی مصرف شده برای هر بار پیس کردن اشاره کرد.
به طور متوسط این عمر برای پیس میکرهای تک حفره ای حدود ۸ تا ۱۲ سال و برای پیس میکرهای دو حفره ای ۶ تا ۱۰ سال و برای پیس میکر سه حفره ای حدود ۵ سال است و بعد از آن نیاز به تعویض باطری پیس میکر هست پیس میکرهای فعلی قابل شارژ مجدد نمی باشند.
چگونه پیس میکر کارگذاشته میشود:
این پزشک شما است که تصمیم میگیرد چه نوع پیس میکری برای شما مناسب تر است و باید پیس میکر را کجا قرار دهد، البته تصمیم گیری پزشک به ریتم قلبی و شرایطی که ضرورت گذاشتن پیس را فراهم کرده بستگی دارد.
کار گذاشتن پیس میکر یک عمل جراحی است که معمولاً بدون نیاز به بیهوشی و با بی حسی موضعی انجام میشود و نیاز به بستری طولانی ندارد.
ابتدا لید را از طریق سیاهرگی که در زیر استخوان ترقوه قرار دارد تحت فلوروسکوپی به سمت حفره قلبی دلخواه (دهلیز یا بطن) هدایت میکنند و در محل مناسب به عضله قلب ثابت می کنند بعد با دستگاه کارآیی آن محل را می سنجند تا در صورت نیاز در محل مناسبتری قرار دهند ،سپس ژنراتور پیس میکر را به لید یا لیدها وصل کرده و معمولاً آن را زیر پوست یا عضله پایین استخوان ترقوه قرار می دهند.
مراقبتهای بعد از عمل
معمولا حدود ۱۵ تا ۲۰ روز بعد از ترخیص از بیمارستان شما برای ویزیت به درمانگاه مراجعه خواهید نمود. در طی این مدت لازم است طبق دستور پزشک معالج نسبت به تعویض پانسمان و استحمام اقدام نمایید. در همان روز پس از معاینه نخ های بخیه های شما کشیده میشود. پزشک به شما خواهد گفت که چند وقت یک بار برای آنالیز و برنامه ریزی پیس میکر مجدداً مراجعه نمایید. شما پس از آن که کاملاً بهبود یافتید، باید به فعالیت های روزانه خود ادامه دهید.
پیس میکر نباید باعث اختلال در زندگی عادی شما شود. حرکت بازوی طرف نصب پیس میکر تا ٢٤ ساعت بعد از عمل بهتر است محدود باشد و بعد از آن نیز حرکت بازو نباید شدید و ناگهانی باشد. با افزایش بهبودی به تدریج می توانید دامنه حرکات بازو را افزایش دهید ولی تا ٤ هفته بهتر است از حرکات شدید و ناگهانی بازوها پرهیز شود اما توجه داشته باشید که بی حرکتی بیش از حد بازو می تواند منجر به دردناک شدن مفاصل کتف و آرنج شود. پیس میکر خود را از روی پوست حرکت ندهید و آنرا دستکاری نکنید. سعی کنید از خارج به آن ضربه ای وارد نشود. یکی از مهمترین عوارض روزهای اول بعد عمل، عفونت محل نصب پیس میکر میباشد به همین علت باید در تمیز نگه داشتن محل زخم و در صورت لزوم شستن آن با بتادین و استفاده از پانسمان دقت گردد و در صورتی که هر گونه نشانه ای از عفونت محل پیس میکر مثل ترشح چرکی التهاب و قرمزی غیر طبیعی برجستگی و درد شدید دیده شد در اولین فرصت به درمانگاه جهت ویزیت پزشک معالج یا درمانگاه اورژانس مرکز قلب مراجعه نمائید.
بنابر توصیه پزشک معالج به تدریج میتوانید فعالیت هایی را که در زندگی عادی و طبیعی خود داشته اید را از سر بگیرید مانند:
مسافرت
- استحمام و حتی شنا
رانندگی با اتومبیل
از سر گرفتن روابط جنسی
. بازگشت به شغل عادی
. گردش پیاده روی باغبانی، ماهیگیری شنا و
بازگشت به کارهای روزانه موجب خواهد شد شما احساس
بهتری داشته باشد.
پس از این که پیس میکر برای شما نصب می شود، به شما یک کارت شناسایی حاوی اطلاعات مربوط به نوع پیس میکر، لیدها و برنامه ریزی انجام شده برای پیس میکر داده خواهد شد. این کارت را همیشه همراه داشته باشید زیرا اطلاعات موجود در آن برای تیم پزشکی جهت مراقبت از شما بسیار مهم است. هر گاه شما به پزشک دندانپزشک فیزیوتراپیست یا مراکز درمانی مراجعه می کنید حتی اگر به نظرتان کار آنها ارتباطی به پیس میکر ندارد به آنها اطلاع دهید که پیس میکر دارید.
احتیاط های لازم در هنگام مواجهه با وسایل الکتریکی
پیس میکرهای جدید به مدارها و فیلترهای الکترونیک خاصی مجهز گردیده اند که مانع تاثیر اختلال حاصل از منابع خارجی می گردد. اما به دلیل تنوع روز افزون دستگاه های الکتریکی که وارد زندگی روزمره بیمار میشوند همچنان سئوالاتی در این زمینه باقی است. به دندانپزشک و یا پزشکان دیگر خود بگویید که ضربان ساز دارید ممکن است برخی از تجهیزات پزشکی عملکرد ضربان ساز را تحت تاثیر قرار دهند.
به نگهبان های فرودگاه در مورد ضربان ساز خود اطلاع بدهید.
ماکروفر خانگی دستگاههای الکتریکی اکثر تجهیزات نوری مغازه ها و خانه ها ضربان ساز را تحت تاثیر قرار نمی دهند. اگر شما در نزدیکی مکانهای دارای امواج مغناطیسی، الکتریسته ماشین ها یا سایر وسایل نقلیه بزرگ زندگی می کنید از پزشک خود در مورد اثرات احتمالی آنها بر ضربان ساز سوال کنید. بعضی از وسایل الکتریکی میتواند در پیس میکر ایجاد اختلال کند اگر حالت های غیر عادی مانند احساس سبکی در سر یا سرگیجه داشتید از دستگاه مورد نظر دور شوید و پزشک خود را مطلع سازید.
سیستم های امنیتی :
سیستم های امنیتی مانند آنچه در ورودی و خروجی بعضی فروشگاهها و فرودگاه وجود دارند ممکن است به ندرت با کار کرد پیس میکر شما تداخل الکترومغناطیسی ایجاد نماید. شما می توانید با سرعت معمول از داخل این دستگاه عبور نمائید. و توصیه میشود در هنگام عبور تعلل نورزیده و اجازه استفاده از دستگاه های فلز یاب برای چکاپ های امنیتی را ندهید.
وسایل برقی منزل باید بطور مناسب اتصال به زمین داشته باشد.
زیرا عدم وجود اتصال به زمین میتواند منجر به تداخل الکترو مغناطیسی شود هرگز از وسایل برقی که خراب بوده یا اختلال اتصال برقی دارند استفاده نکنید بلندگوهای بعضی از سیستم های صوتی استریو دارای آهن رباهای بزرگی هستند که می توانند با پیس میکر تداخل داشته باشند ماشین ریش تراش یا وسایل الکتریکی دیگر اگر مستقیماً روی پیس میکر قرار گیرند.
ممکن است عملکرد پیس میکر را تحت تاثیر قرار دهند.
موارد احتیاط فاصله تان را حفظ کنید.
ایستگاه های رادیویی تلویزیون و رادار
تلفن های همراه حداقل ۳۰ سانتیمتر با محل نصب پیس میکر فاصله داشته باشد برای استفاده از موبایل سعی کنید از گوش طرف مقابل محل نصب پیس میکر استفاده کنید.
– ترانسفورماتورهای ولتاژ بالا
ماشین های صنعتی ولتاژ بالا
از موارد زیر دوری کنید
– قوس الکتریکی جوش کاری
دستگاههای که قدرت آهن ربایی قوی دارند.
– دستگاه های که جریان الکتریکی به داخل بدن می فرستند.
تداخل تجهیزات پزشکی و بیمارستانی
تجهیزات بیمارستانی از جمله موارد زیر منابع عمده تداخل الکتریکی در پیس میکرها هستند
تصویر برداری (MRI)
در اکثر موارد باید از ام آر آی اجتناب کرد مگر در پیس میکرهای خاصی که با بعضی از دستگاههای MRI تداخل خاصی ندارند.
تصویر برداری و فلوئوروسکوپی CT اسکن
پیس میکرها در برابر اشعه X تشخیصی و تابش فلوروسکوپیک هیچگونه مشکلی ندارند.
رادیوتراپی
پیس میکرها نباید در میدان اصلی وسایل پرتو درمانی قرار گیرند
در صورت نیاز باید از فیلترهای سرمی جهت حفاظ سازی پیس میکر استفاده نمود.
نکاتی که بیمار باید بداند
غذا : داشتن پیس میکر پرهیز یا ممنوعیت غذایی خاصی ندارد. بدیهی است وجود بیماری قلبی رژیم غذایی مخصوص به خود خواهد داشت.
مراقبت علائم و آثاری هستند که پیدایش و مشاهده این آثار عملاً نارسایی و ناتوانی پیس میکر را بیان می کند. اشکال در تنفس سرگیجه دوران سر ضعف ، غش طولانی شدن خستگی و سکسکه در صورت بروز هر یک از علائم فوق ابتدا ضربان نبض خود را شمارش نمائید. افزایش یا کاهش تعداد نبض بالا بودن درجه حرارت، تورم و قرمزی و احیاناً وجود ترشحات در ناحیه عمل مهمترین مسائلی است که باید به اطلاع پزشک معالج رسانیده شود.
رانندگی: اگر دستگاه شما ICD است در مورد شروع رانندگی از پزشک خود سئوال کنید در غیر اینصورت هیچ محدودیتی ندارد، حتماً از کمربند ایمنی استفاده کنید از لمس کردن موتور و سیستم برق اتومبیل اجتناب کنید.
مسافرت محدودیتی وجود ندارد.
کار کردن اگر احتیاط های لازم که در کتابچه توضیح داده شده رعایت کنید هیچ محدودیتی وجود نخواهد داشت اگر فعالیت بدنی شما زیاد است و یا محیط کارتان مملو از وسایل الکتریکی است با پزشک خود مشورت کنید.
ورزشهایی که نباید انجام شود
ورزشهایی که باعث تکانهای شدید مثل اسب سواری و یا حرکات زیاد به شانه یا اندام فوقانی وارد می کند مثل وزنه برداری ممکن است به پیس میکر یا لیدها آسیب وارد نماید.
زمان بهبودی در افراد مختلف متفاوت میباشد ولی در نهایت شما قادر خواهید بود تا به زندگی طبیعی خود با تغییرات جزئی باز گردید.
کنترل پیس میکر
اولین تاریخ معاینه بعد از کار گذاشتن پیس میکر و پیش از ترخیص از بیمارستان برای ارزیابی مناسب بودن محل لید و چگونگی عملکرد پیس میکر مشخص می شود.
تقریبا ۳ ماه بعد از اولین جلسه کنترل پیس میکر جهت استفاده بهینه و بهره گیری از حداکثر طول عمر باتری پیس میکر دوباره
تنظیم میشود. بدیهی است در صورت نیاز و تصمیم پزشک ممکن است تاریخ آنالیز و برنامه ریزی تغییر کند. بعد از آن نیز معمولاً هر ٤ تا ٦ ماه یکبار نیاز به کنترل پیس میکر هست و در اواخر عمر ژنراتور پیس میکر این فواصل کاهش می یابد.
داشتن کارت شناسایی مخصوص
بهتر است وقتی برای اولین بار به کلینیک پیس میکر مراجعه می کنید مشخصات کامل خود را به همراه داشته باشید تا بعد از انتقال اطلاعات پیس میکر شما از کت لب به کلینیک پیس میکر کارت مخصوص برای شما صادر شود.
کارت پیس میکر را در پروازهای هوایی و عبور از دروازه ها فلزیاب و همچنین اماکن به شلوغ مسئولان و متصدیان مربوطه ارائه دهید تا از وضعیت شما آگاه شوند. در حفظ و نگهداری کارت کوشا باشید و همواره آنرا همراه خود داشته باشید.
نمونه کارت شناسایی بیمار
نام و نام خانوادگی نشانی محل سکونت و تلفن:
صاحب این کارت دارای پیس میکر و با ICD می باشد. در صورت یافتن این کارت لطفاً آنرا داخل نزدیکترین صندوق پستی بیاندازید.
فهرست مطالب صفحه
- پیس میکر یا ضربان ساز
- زندگی روزمره با پیس میکر یا ضربان ساز
- قلب و پیس میکر طبیعی
- علایم برادی کاردی کاهش تعداد ضربان قلب
- چگونگی علمکرد پیس میکر
- پیس میکرهای قلبی از سه قسمت اساسی تشکیل یافته است:
- انواع پیس میکر
- طول عمر پیس میکر
- چگونه پیس میکر کارگذاشته میشود:
- مراقبتهای بعد از عمل
- احتیاط های لازم در هنگام مواجهه با وسایل الکتریکی
- سیستم های امنیتی :
- ایستگاه های رادیویی تلویزیون و رادار
- از موارد زیر دوری کنید
- نکاتی که بیمار باید بداند
- ورزشهایی که نباید انجام شود
- کنترل پیس میکر
- داشتن کارت شناسایی مخصوص
- نمونه کارت شناسایی بیمار
- بعد از آنژیوگرافی چه غذایی هایی باید مصرف کنیم
- بیماری عروق محیطی
- دکتر سید محسن جهرمی مقدم
- بیماری آسم
- آنژیوپلاستی کرونری
- اهمیت مصرف دارو بعد از آنژیوگرافی و یا به اصطلاح فنر یا بالون زدن
- توانبخشی
- داروهای ضد انعقادی و پلاکتی
- سکته قلبی
- توصیه های غذایی در یبوست
- تاکی آریتمی های قلبی
- (عفونت ریه پنومونی)- Pneumonia
- چگونه فشار خون خود را اصولی بگیریم
- جراحی دریچه قلب
- تغذیه در بیماران قلبی
- آنژیوگرافی قلب چیست
- توصيه هاي غذايي در ديابت نوع 2
- حمله قلبی
- پرفشاری خون چیست
- لخته خون
- دیابت
- قلب چیست
- پیس میکر یا ضربان ساز
- وارفارین (Warfarin) چیست
- نقش مواد مخدر بر روی سیستم قلبی عروقی
- تنگی شریان کلیه عامل فشارخون بالا
- نارسایی قلب چیست؟
- جراحی بای پس کرونری
- دکتر امیر حسین خوش نسب
- آنژیوگرافی کرونری
- آنژین صدری
- درد قفسه سینه
- تست استرس
- دکتر بهروز خالقی منش
- دکتر مریم سادات علوی
- پرفشاری خون (هیپرتانسیون)
- نارسایی قلب
- اگر خودمان یا اطرافیان ما دچار حمله قلبی شد چه کاری باید انجام بدیم
- اضافه وزن و چاقی
- تنگی عروق کلیه
- دکتر مرواريد میرزائیان خمسه
- گرفتگی رگ ها
- برادی آریتمی های قلبی
- نفروپاتی دیابتی
- انسداد شریانهای اندام تحتانی(PAD)
- آریتمی قلب
- آریتمی های قلبی
- آسپیرين
- اکوکاردیوگرافی
- درباره مجتمع فوق تخصصی قلب و عروق دلبان
- توصیه های رژیمی در کنترل یا پیشگیری از فشار خون بالا
- لخته خون چیست؟
- تپش قلب
- پلاویکس
- مصرف مرتب داروها
- افسردگی پس از سکته قلبی
- مواد غذایی مناسب در فشارخون بالا
- سطح کلسترول خون من به چه مفهوم است
- آپیکسابان
- دکتر محمود حسین زاده ملکی
- توصيه هاي غذايي براي كاهش وزن
- نوروپاتی دیابتی
- توصیه های پیشنهادی برای کاهش چربی های خون
- برونشیت حاد
- چربی خون بالا