دکتر سید محسن جهرمی مقدم 

راهنمای کامل مراقبت پس از ابلیشن واریس

ابلیشن واریس چیست؟

ابلیشن واریس (لیزر یا رادیوفرکوئنسی) یکی از روش‌های امن و مؤثر برای درمان رگ‌های واریسی است که با انـرژی ویژه‌ای، رگ معیوب مسدود می‌شود. این روش درمانی، جریان خون غیرطبیعی را در رگ‌های متورم و پیچ‌خورده‌ی واریسی متوقف می‌کند و به خون اجازه می‌دهد تا به رگ‌های سالم‌تر هدایت شود. ابلیشن با لیزر یا رادیوفرکوئنسی هر دو شامل وارد کردن یک کاتتر نازک به رگ واریسی است. در روش لیزر، فیبر لیزری از طریق کاتتر وارد شده و انرژی لیزر برای بستن رگ استفاده می‌شود. در روش رادیوفرکوئنسی، یک الکترود رادیوفرکوئنسی در کاتتر قرار دارد که انرژی رادیوفرکوئنسی را برای گرم کردن و بستن رگ اعمال می‌کند. هر دو روش تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند و معمولاً نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست.

رعایت اصول مراقبت خانگی، بهبودی سریع‌تر و اثربخشی درمان را تضمین می‌کند. این دستورالعمل‌ها برای به حداقل رساندن عوارض، تسریع بهبودی و اطمینان از نتایج مطلوب طراحی شده‌اند. مراقبت دقیق پس از ابلیشن واریس به اندازه خود عمل اهمیت دارد.

۱. مراقبت از پانسمان و جوراب واریس

پانسمان اولیه تا ۲۴–۴۸ ساعت دست‌نخورده باقی بماند. پانسمان اولیه به محافظت از محل(های) برش کوچک (معمولاً به اندازه نوک سوزن) ایجاد شده برای ورود کاتتر کمک می‌کند. این پانسمان از ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت جلوگیری می‌کند و به لخته شدن خون در محل ورود کاتتر کمک می‌کند. تلاش برای برداشتن پانسمان زودهنگام می‌تواند باعث خونریزی، عفونت و تاخیر در بهبودی شود. در صورت خیس شدن یا شل شدن پانسمان، با کلینیک تماس بگیرید تا راهنمایی های لازم را دریافت کنید. از دستکاری یا تعویض خودسرانه پانسمان خودداری کنید.

پس از برداشت پانسمان، جوراب واریس را بر اساس توصیه پزشک (حداقل ۱–۲ هفته، فقط روزها) به‌طور منظم بپوشید. جوراب واریس (جوراب فشاری) یک جزء حیاتی در مراقبت های پس از ابلیشن است. این جوراب به طور یکنواخت فشار را بر روی پا اعمال می‌کند و به بهبود گردش خون، کاهش تورم و کبودی و حمایت از رگ‌های درمان شده کمک می‌کند. فشار به رگ‌های عمقی کمک می‌کند و خطر لخته شدن خون را کاهش می‌دهد. دوره زمانی پوشیدن جوراب واریس بسته به شرایط فردی و توصیه پزشک متفاوت است، اما معمولاً حداقل 1-2 هفته و فقط در طول روز (هنگامی که ایستاده و یا در حال حرکت هستید) توصیه می شود. هنگام خواب نیازی به پوشیدن جوراب واریس نیست. اطمینان حاصل کنید که جوراب اندازه مناسبی دارد (خیلی تنگ نباشد که گردش خون را مختل کند و خیلی شل نباشد که فشار کافی را اعمال نکند). نحوه صحیح پوشیدن و درآوردن جوراب واریس را از پرسنل کلینیک سوال کنید.

ناحیه درمان را تمیز و خشک نگه دارید؛ تا ۲۴ ساعت محل درمان را نشویید. حفظ بهداشت مناسب در ناحیه درمان برای جلوگیری از عفونت ضروری است. حداقل تا 24 ساعت پس از عمل از شستن محل درمان خودداری کنید. پس از این مدت، می توانید به آرامی محل درمان را با آب و صابون ملایم بشویید و آن را با یک حوله تمیز خشک کنید. از استفاده از صابون های خشن، لوسیون ها، کرم ها یا پودرها در ناحیه درمان خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث تحریک و تاخیر در بهبودی شوند. بعد از شستشو، مطمئن شوید که ناحیه درمان به طور کامل خشک شده است تا از رشد باکتری ها جلوگیری شود. در صورت وجود هرگونه قرمزی، تورم، درد یا ترشح، بلافاصله با کلینیک تماس بگیرید.

۲. فعالیت‌های روزانه و حرکت

بلافاصله پس از خروج از کلینیک، پیاده‌روی سبک روزانه حداقل ۳۰–۶۰ دقیقه توصیه می‌شود. پیاده روی سبک بلافاصله پس از ابلیشن واریس بسیار مهم است. پیاده روی به بهبود گردش خون، جلوگیری از لخته شدن خون و کاهش خطر عوارض کمک می کند. هدف این است که هر روز حداقل 30-60 دقیقه پیاده روی داشته باشید، اما می توانید این مدت را به چندین پیاده روی کوتاه تر تقسیم کنید. از پیاده روی طولانی و شدید که ممکن است باعث درد و تورم شود، خودداری کنید. به بدن خود گوش دهید و در صورت احساس خستگی یا ناراحتی استراحت کنید.

در دو روز نخست به هیچ‌وجه استراحت مطلق یا بی‌تحرکی نداشته باشید. استراحت مطلق می تواند منجر به عوارض جدی مانند لخته شدن خون شود. مهم است که در طول دوره بهبودی فعال بمانید، حتی اگر فقط به معنی بلند شدن و راه رفتن در خانه باشد. هر 1 تا 2 ساعت یکبار از جای خود بلند شوید و چند دقیقه راه بروید، به خصوص اگر مجبور به نشستن یا دراز کشیدن برای مدت طولانی هستید.

از نشستن یا ایستادن طولانی تا چند روز بعد از عمل خودداری کنید. نشستن یا ایستادن طولانی می تواند فشار بیشتری بر رگ های پا وارد کند و باعث تورم و درد شود. در صورت نیاز به نشستن، سعی کنید پاهای خود را بالا نگه دارید. هنگام ایستادن، وزن خود را به طور مساوی بین هر دو پا توزیع کنید و هر چند دقیقه یکبار حرکت کنید.

بعد از ۴۸ ساعت، فعالیت‌های عادی (به جز ورزش‌های سنگین و شنا) را آغاز کنید؛ تا ۲ هفته از ورزش، سونا و جکوزی پرهیز کنید. پس از 48 ساعت اول، می توانید به تدریج فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید، اما باید از فعالیت های شدید مانند ورزش های سنگین، دویدن و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. این فعالیت ها می توانند فشار زیادی بر رگ های پا وارد کنند و خطر عوارض را افزایش دهند. همچنین باید حداقل به مدت 2 هفته از شنا، سونا و جکوزی خودداری کنید، زیرا این فعالیت ها می توانند خطر عفونت را افزایش دهند. گرمای سونا و جکوزی می تواند باعث گشاد شدن رگ ها و افزایش خطر خونریزی شود. هنگامی که احساس می کنید آماده هستید، می توانید به تدریج به فعالیت های قبلی خود بازگردید، اما باید به بدن خود گوش دهید و از انجام هر گونه فعالیتی که باعث درد یا ناراحتی می شود، خودداری کنید.

۳. دارو و کنترل درد

در صورت نیاز تنها استامینوفن مصرف کنید. استامینوفن (مانند پاراستامول) یک مسکن بدون نسخه است که می تواند برای تسکین درد خفیف تا متوسط پس از ابلیشن واریس استفاده شود. از مصرف بیش از دوز توصیه شده استامینوفن خودداری کنید.

اگر داروی ضدانعقاد یا داروی تجویزی دیگری دریافت کرده‌اید، دقیقاً مطابق دستور مصرف نمایید. اگر پزشک شما داروی ضدانعقاد یا داروی دیگری برای شما تجویز کرده است، بسیار مهم است که آن را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. داروهای ضدانعقاد به جلوگیری از لخته شدن خون کمک می کنند و در برخی موارد پس از ابلیشن واریس تجویز می شوند. اگر در مورد نحوه مصرف داروهای خود سوالی دارید، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

تا ۲۴ ساعت از داروهای ضدالتهاب (مانند ایبوپروفن، دیکلوفناک) استفاده نکنید مگر با تجویز پزشک. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و دیکلوفناک می توانند خونریزی را افزایش دهند. از مصرف این داروها در 24 ساعت اول پس از ابلیشن واریس خودداری کنید، مگر اینکه پزشک شما به طور خاص آنها را تجویز کرده باشد. در صورتی که پس از 24 ساعت همچنان به تسکین درد نیاز دارید، با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین گزینه برای شما را تعیین کند.

۴. مراقبت از پوست و زخم

تورم، گرمی، کبودی و سفتی خفیف محل درمان تا دو هفته طبیعی است. تورم، گرمی، کبودی و سفتی خفیف در محل درمان طبیعی است و معمولاً طی چند هفته از بین می رود. این علائم ناشی از التهاب و آسیب بافتی ناشی از عمل ابلیشن هستند. صبور باشید و به بدن خود فرصت دهید تا بهبود یابد.

از کمپرس سرد (۲۰ دقیقه، ۲–۳ بار در روز) برای تورم استفاده کنید. کمپرس سرد می تواند به کاهش تورم و درد در محل درمان کمک کند. یک کیسه یخ یا بسته ژل سرد را در یک حوله بپیچید و آن را به مدت 20 دقیقه در هر بار، 2 تا 3 بار در روز روی ناحیه مورد نظر قرار دهید. از قرار دادن مستقیم یخ روی پوست خودداری کنید، زیرا می تواند باعث آسیب شود.

از ماساژ، خاراندن یا وارد کردن ضربه به محل درمان اجتناب کنید. از ماساژ، خاراندن یا وارد کردن ضربه به محل درمان خودداری کنید، زیرا این کار می تواند باعث تحریک، آسیب و تاخیر در بهبودی شود.

در صورت مشاهده ترشح، قرمزی شدید، درد شدید یا تب فوراً با کلینیک تماس بگیرید. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، فوراً با کلینیک تماس بگیرید، زیرا ممکن است نشانه عفونت یا عوارض دیگر باشند:

• ترشح از محل درمان
• قرمزی شدید در اطراف محل درمان
• درد شدید که با مسکن های بدون نسخه تسکین نمی یابد
• تب (دمای بدن بالاتر از 38 درجه سانتیگراد)

۵. محدودیت‌ها و احتیاط‌ها

از حمام، استخر، جکوزی و سونا به مدت ۷۲ ساعت دوری کنید. از حمام طولانی، استخر، جکوزی و سونا به مدت حداقل 72 ساعت پس از عمل خودداری کنید. این فعالیت ها می توانند خطر عفونت را افزایش دهند. همچنین باید از غوطه ور کردن محل درمان در آب به مدت طولانی خودداری کنید. دوش گرفتن سریع بعد از 24 ساعت بلامانع است، اما از ساییدن محل درمان خودداری کنید.

تا ۲ هفته از سفرهای طولانی با ماشین یا هواپیما اجتناب کنید. در صورت اجبار هر ساعت چند دقیقه قدم بزنید. از سفرهای طولانی با ماشین یا هواپیما به مدت حداقل 2 هفته پس از عمل خودداری کنید، زیرا این سفرها می توانند خطر لخته شدن خون را افزایش دهند. اگر مجبور به سفر هستید، هر ساعت چند دقیقه قدم بزنید تا گردش خون بهبود یابد. هنگام سفر، جوراب واریس بپوشید.

از نور مستقیم خورشید برای محل درمان حداقل یک هفته پرهیز کنید؛ درصورت لزوم ضدآفتاب قوی استفاده کنید. از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید برای محل درمان به مدت حداقل یک هفته پس از عمل خودداری کنید. نور خورشید می تواند باعث ایجاد لک های پوستی یا هایپرپیگمانتاسیون در ناحیه درمان شود. اگر باید در معرض نور خورشید قرار بگیرید، از ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید و لباس محافظ بپوشید.

۶. پیگیری و تماس با کلینیک

ویزیت بعدی طبق زمان‌بندی معمولاً ۷–۱۴ روز بعد الزامی است. ویزیت های پیگیری برای ارزیابی بهبودی شما و اطمینان از عدم وجود عوارض مهم هستند. معمولاً یک ویزیت پیگیری 7 تا 14 روز پس از عمل برنامه ریزی می شود. در این ویزیت، پزشک شما محل درمان را بررسی می کند، در مورد علائم شما سوال می کند و برنامه درمانی شما را تنظیم می کند.

در صورت هر یک از علائم زیر به‌سرعت با کلینیک تماس بگیرید:

• درد شدید غیرقابل تحمل: درد شدیدی که با مسکن های بدون نسخه تسکین نمی یابد.
• تورم یا سفتی غیرعادی کل اندام: تورم یا سفتی قابل توجهی که در کل پا گسترش می یابد.
• قرمزی، گرمای وسیع یا ترشح در محل: قرمزی، گرما یا ترشحی که به طور غیر طبیعی زیاد است.
• تب و لرز: تب (دمای بدن بالاتر از 38 درجه سانتیگراد) و لرز.

۷. نکات تکمیلی موفقیت درمان

کبودی، سفتی یا برآمدگی خفیف و حتی بی‌حسی موضعی معمولا طی چند هفته طبیعی است. کبودی، سفتی یا برآمدگی خفیف و حتی بی حسی موضعی معمولاً طی چند هفته پس از ابلیشن واریس طبیعی است. این علائم ناشی از التهاب و آسیب بافتی ناشی از عمل هستند. صبور باشید و به بدن خود فرصت دهید تا بهبود یابد.

وجود رگ‌ها یا لکه‌های سطحی موقت جای نگرانی ندارد و اغلب به مرور برطرف می‌شود. پس از ابلیشن واریس، ممکن است رگ ها یا لکه های سطحی موقتی را در ناحیه درمان مشاهده کنید. اینها معمولاً جای نگرانی ندارند و اغلب به مرور زمان از بین می روند. اگر در مورد این علائم نگران هستید، با پزشک خود مشورت کنید.

جمع‌بندی و توصیه نهایی

پوشیدن مرتب جوراب واریس، تحرک روزانه کافی، پرهیز از رطوبت و فشار به محل درمان و حضور به‌موقع در ویزیت‌های پیگیری، شرط موفقیت درمان شماست. هرگونه علامت غیرعادی را جدی بگیرید و با کلینیک تماس بگیرید.

کلینیک فوق تخصصی قلب و عروق دلبان | دکتر سید محسن جهرمی مقدم | www.delbanclinic.com | [شماره تماس

05132042 – 09003204200