مجـاری هوایـی لوله هایی هسـتند کـه هـوا را بـه ریـه وارد کـرده و یـا از آن خـارج میکننـد.  آسـم در اکثـر مواقع در کودکی شـروع میشـود البتـه میتواند در هر سـنی وجود داشـته باشـد. مجاری هوایی افراد مبتلا به آسـم، نسـبت بـه مـواد حساسـیت زا (آلرژنهـا) حساسـیت بیـش از حـدی نشـان میدهـد، حتـی ممکـن اسـت مجـاری هوایـی این افـراد، به بعضـی مـواد خاص استنشـاق شـده نیز حساسـیت نشـان دهد. علائم آسـم زمانـی شـروع میشـود کـه یـک مـاده محـرک موجـب شـود کـه مخـاط پوشـاننده مجـاری هوایـی ملتهـب و در نتیجـه تنـگ شـود. در ایـن حالـت، عضلات اطـراف مجـاری هوایـی میتواننـد دچـار انقبـاض ناگهانـی (اسپاسـم)شـوند. ایـن اتفـاق موجـب تنگی بیشـتر مجـاری هوایی میشـود. علاوه بـر آن، مخاط تنفسـی که دچار التهاب شـده اسـت، موکوس بیشـتری نیز تولید میکنـد. ایـن موکـوس اضافـه موجـب گرفتگـی مجـاری هوایی و در نتیجـه انسـداد بیشـتر در مسـیر عبـور هـوا میشـود. اگـر این علائم شـدید باشـد و به راحتی کنترل نشـود، بـه آن حمله< آسـم> گفته میشود.

علائم آسم چیست؟

شـعله وری یـا حملـه آسـم زمانـی اتفـاق میافتـد کـه موکـوس اضافـه تولیـد شـده، موجـب تـورم و تنگـی مجـاری هوایـی شـود.  حمله آسـم ممکن اسـت خفیف، متوسـط و یا شـدید باشـد. علائم حملـه آسـم شـامل مـوارد زیـر میباشـد:

سرفه: سرفه آسم معمولا صبح زود یا هنگام شب تشدید میشود و میتواند موجب اختلالات خواب نیز شود.

 فشـار روی قفسـه سـینه: ممکـن اسـت احسـاس نفـس تنگـی و یـا حسـی مشـابه ایـن کـه جسـمی قفسـه سـینه شـما را فشار میدهد، داشته باشید.

ویـز: ممکـن اسـت صدایـی خشـن، شـبیه خـس خـس، آهنگین و یا مشابه سوت زدن در هنگام نفس کشیدن (خصوصا بازدم) داشته باشید.

 داشتن سرفه همراه خلط :حمله آسـم شـدید میتواند تهدیـد کننده حیات باشـد. در صورتی کـه فـردی بـا علائمی کـه در پاییـن ذکـر میشـود (آسـم شـدید(مواجـه شـود بایـد فـورا بـه مرکـز درمانی مراجعـه کند و احتمالا در اولیـن فرصـت نیـاز بـه دریافـت درمان اورژانسـی داشـته باشـد:

داروهای نجات بخش قبلی دیگر علائم را برطرف نکند.

بستر ناخن یا لبهای فرد کبود (آبی یا خاکستری) شود.

 ایجاد مشکل در راه رفتن یا صحبت کردن

تنفس شدیدا سخت

بـا هـر نفـس، گـردن، قفسـه سـینه یـا دندههـا بـه داخـل کشیده شود.

هنگام تنفس، سوراخهای بینی به شدت باز شود.

 ضربان قلب و نبض بسیار سریع

آسم چگونه به وجود می آید؟

دلیـل اصلـی ایجـاد آسـم دقیقـا مشـخص نیسـت. دانشـمندان و محققـان گمـان میکننـد کـه علـل ژنتیکـی و محیطـی در ایجـاد آسـم دخالـت دارنـد. ایـن عوامـل عبارتنـد از:

• یکی از والدین یا هر دوی آنها مبتلا به آسم باشند.
• سابقه ژنتیکی ازدیاد حساسیت در خانواده
• ابتلا به برخی عفونتهای تنفسی خاص در کودکی
• تمـاس بـا عوامـل حساسـیت زا (آلرژن هـا) و عفونـت در دوره نـوزادی و اوایـل کودکـی، زمانی که سیسـتم ایمنی بـدن همچنان در حـال تکامـل اسـت.

برخـی عوامـل میتواننـد موجـب شـعله ور شـدن آسـم شـوند، ایـن عوامـل عبارتنـد از:

آلرژن ها

عفــونتهای ویروسـی (مثـل ســرما خوردگی)و عفــونت سینوس ها

مصرف تنباکو

آلاینده های هوا (مانند دود حاصل از سوختن چوب(

 هوای سرد

ورزش کردن

عطرها یا گازهای شیمیایی

 سوزش سر دل (به دنبال ریفلاکس معده به مری(

برای برخی از بیماران، حتی احساسـات قوی و اسـترس نیز میتواند شـروع کننـده حمله آسـم باشـد. دقـت کنید که کدام یـک از موارد ذکـر شـده موجـب شـعله ور شـدن آسـم شـما میشـود. در ایـن مـورد بـا پزشـک خـود نیـز همـکاری کنیـد تـا بـا کمـک یکدیگـر این عوامـل را تشـخیص دهید.

آسم چگونه تشخیص داده میشود؟

پزشـک شـرح حـال کاملـی خصوصـا در مـورد سـابقه خانوادگـی ، آسـم و آلـرژی (ازدیـاد حساسـیت) از شـما میگیـرد. سـپس بـه بررسـی علائم آسـم در شـما و اینکـه چـه زمانـی و چگونـه ایجـاد میشـود، میپـردازد و نیـز عواملـی که موجب شـروع یا بدتر شـدن ایـن علائم میشـود را بررسـی میکنـد.

 در مرحلـه بعـدی نوبـت بـه معاینـه فیزیکـی میرسـد. پزشـک بـه صداهـای تنفسـی شـما گـوش میدهـد و بـه دنبـال نشـانه های آسـم و آلـرژی میگـردد. ایـن نشـانه ها میتوانـد شـامل شـنیدن صـدای ویـز، تـورم مسـیر بینـی و تظاهـرات پوسـتی آلـرژی (ماننـد اگزمـا) باشـد.

در نهایت پزشک درخواست تست اسپیرومتری میدهد. در جریان این تست، شما در یک ابزار لوله مانند به نام اسپیرمتر می دمید تا دیده شود که ریه های شما چقدر خوب کار میکند. این تست نشان میدهد که حجم ریه های شما چقدر است و با چه سرعتی هوا به ریه ها وارد و از آن خارج میشود.

البتـه ممکـن اسـت نیـاز بـه درخواسـت تسـت های دیگر نیز باشـد، نظیر :

 تست آلرژی

تسـت هایی کـه وجـود سـایر بیماریهـا بـا علائم مشـابه آسـم (بـرای مثال قطـع تنفس (آپنـه) در خـواب و ریفلاکس معده بـه مـری)را بررسـی میکنـد.

 عکـس قفسـه سـینه و یـا نـوار قلـب؛ تـا اطمینـان حاصـل شـود که مشـکل دیگـری در ریه هـا ( بیماری دیگر یا وجود جسـم خارجی) یا قلب وجود ندارد.

آیا میتوان از ابتلا به آسم پیشگیری کرد؟

 آسـم قابـل پیشـگیری نیسـت و هیـچ درمان قطعـی نیز نـدارد، اما میتـوان بـا جلوگیـری از تمـاس بـا محرک هـا و شـروع کننده های حملـه آسـم، از شـعله وری آسـم پیشـگیری کـرد. مثالهایـی از ایـن آلرژنهـا یـا محرکهـا عبارتنـد از:

 آلودگی هوا

گرد و غبار

کپک

آلاینده ها

 دود سیگار

 بدن حیوانات خانگی

 فعالیت بدنی

تغییر دما

برخی غذاهای خاص

 سـولفیت (مـاده نگهدارنـده در شـراب، میـز سالاد، سـوپ خشک و سایر غذاهای آماده(

سوزش سر دل (به دنبال ریفلاکس(

 احساسات شدید و قوی مانند گریه کردن یا خندیدن

عطرها

 سرما و ویروسها